Źródło: Canva

Interpelację poselską w sprawie stawek za ekoschematy za 2024 rok złożył poseł PiS, były wiceminister rolnictwa Krzysztof Ciecióra.

„Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi opublikowało stawki za ekoschematy w 2024 roku, które są niższe niż w roku 2023. Całkowita pula środków na płatności bezpośrednie i PWK (przejściowe wsparcie krajowe) za 2024 r. wynosi ok. 15,75 mld złotych. Oznacza to, że całkowita pula jest mniejsza niż rok temu - w roku 2023 kwota ta wynosiła bowiem 16,97 mld złotych” – skomentował w piśmie Krzysztof Ciecióra.

"Obniżenie stawek za ekoschematy na 2025 to decyzja polskiego rządu"

Poseł przytoczył także słowa byłego komisarza UE ds. rolnictwa Janusza Wojciechowskiego, który stwierdził, że „obniżenie stawek za ekoschematy na 2025 to decyzja polskiego rządu, a nie KE. Komisja chętnie przyjmie takie zmiany polskiego KPS, które pozwolą zachować, a nawet podwyższyć obecne stawki ekoschematów, o ile polski rząd przedstawi takie zmiany".

Posła Cieciórę interesowało, czy w związku z tym obecny rząd planuje złożenie takiego wniosku?

Jak wyjaśnił w odpowiedzi minister rolnictwa Czesław Siekierski, podległy mu resort podjął odpowiednie działania dostosowawcze. Dodał, że w ramach ekoschematów obszarowych w 2024 r. złożono wnioski na powierzchnię o 2,3 mln ha większą niż w kampanii 2023 r.

„Wobec tak dużego zainteresowania oraz ze względu na ustaloną dla Polski ogólną kopertę na płatności bezpośrednie na 2024 r., konieczne było ustalenie stawek tych płatności na poziomie niższym, niż określono w Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (PS WPR)” – poinformował Czesław Siekierski.

Dopłaty unijne w euro na gospodarstwo i hektar wyższe niż rok temu

Minister przytoczył ciekawe rzeczywiste dane z wniosków za 2024 r. , zgodnie z którymi, pomimo redukcji stawek płatności, rolnicy, którzy realizują ekoschematy w kampanii 2024 r., otrzymają średnie płatności w euro wyższe o ok. 3,2 proc. na gospodarstwo i o ok. 1,3 proc. na hektar, w porównaniu do kampanii 2023 r.

Wynika to przede wszystkim ze zwiększonej liczby realizowanych ekoschematów w gospodarstwie oraz wyższej planowanej stawki Podstawowego Wsparcia Dochodów (PWD) – wzrost stawki ze 108,54 EUR (2023 r.) do 112,93 EUR (2024 r.).

„Jednocześnie kurs wymiany EUR na PLN, po którym przeliczane są płatności bezpośrednie w kampanii 2024 r., jest o ponad 7,5 proc. niższy, niż kurs zastosowany w 2023 r. (kurs 2023 r. – 4,6283 PLN/EUR, kurs 2024 r. – 4,2788 PLN/EUR)” – podał minister Siekierski.

To właśnie obniżenie kursu euro wpłynęło na spadek płatności wypłacanych w złotówkach. Finalnie w kampanii 2024 r. rolnicy otrzymają mniejsze średnie płatności w złotówkach – o ok. 4,6% na gospodarstwo i o ok. 6,4% na hektar – niż w kampanii 2023 r.

Płatności bezpośrednie. Ważniejsze podstawowe wsparcie dochodów rolnika niż realizacja ekoschematów

Szef resortu rolnictwa przypomniał jednak, że podstawową funkcją płatności bezpośrednich jest wsparcie dochodów gospodarstw rolniczych, a realizacja nowych wyzwań środowiskowo-klimatycznych nie powinna odbywać się kosztem osłabienia tej funkcji.

W związku z tym, ministerstwo rolnictwa nie zdecydowało się na obniżenie wysokości stawki Podstawowego Wsparcia Dochodów (PWD), aby uzupełnić środki brakujące na ekoschematy obszarowe.

Gdyby podjęto taką decyzję, jak zaznaczył Siekierski, stawka PWD musiałaby zostać zmniejszona ze 112,93 EUR/ha (483,20 PLN/ha) do ok. 95 EUR/ha (ok. 408 PLN/ha).

„Takie działanie spowodowałoby przesunięcie środków w ramach płatności bezpośrednich do gospodarstw dużych (powyżej 50 ha), których jest dziesięć razy mniej, niż tych o powierzchni do 50 ha. Natomiast gospodarstwa najmniejsze (o powierzchni do 5 ha) otrzymałyby niższe płatności – niektóre nawet o ok. 76 PLN/ha, bez względu na to, czy realizują ekoschematy obszarowe” – wyjaśnił Czesław Siekierski.

Zmiany w ekoschematach w roku 2025

W piśmie, będącym odpowiedzią na interpelację poselską Krzysztofa Ciecióry, minister Siekierski dalej dodał, że polski rząd dokonał rewizji dotychczasowych zapisów PS WPR i zaproponował w nim szereg zmian. W wyniku powyższego, w dniu 30 października 2024 r., na posiedzeniu Komitetu Monitorującego PS WPR na lata 2023-2027, przyjęte zostały uchwały do zmiany PS WPR, mające m.in. „charakter dostosowawczy, racjonalizujący wydatki, co ma umożliwić efektywne zarządzanie zasobami w dłuższej perspektywie”

Wprowadzono m.in.:

• obniżenie punktacji i zmniejszenie stawek płatności dla praktyki: Uproszczone systemy uprawy - zmniejszono liczbę punktów z 4 do 3 oraz dla praktyki Wymieszanie słomy z glebą - zmniejszono liczbę punktów z 2 do 1,
• ustanowienie limitów powierzchniowych na poziomie gospodarstwa – płatność będzie przyznawana do łącznej powierzchni zgłaszanej do płatności w ramach wszystkich ekoschematów obszarowych lub praktyk lub wariantów, ale nie większej niż 300 ha z wyjątkiem ekoschematu Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych,
• ustanowienie odrębnych stawek dla poszczególnych grup upraw w ramach ekoschematu Integrowana Produkcja Roślin.

O zmianach tych informowaliśmy wielokrotnie. A dotyczą one:

wprowadzenia limitu powierzchni do płatności w ramach ekoschematów

nowego ekoschematu obszarowego

zmian w stawkach w obowiązującym ekoschemacie

modyfikacji w programie Premia dla młodego rolnika

obcięcia punktów i tym samym zmniejszenia pieniędzy na ekoschemat Rolnictwo węglowe

konieczności przestrzegania norm BHP w gospodarstwach, co będzie warunkiem otrzymania dopłat.

zmian w ekoschemacie dobrostan zwierząt

Propozycje przyjęte przez Komitet Monitorujący WPR będą musiały jeszcze uzyskać akceptację ze strony Komisji Europejskiej.

Zakup ciągnika z unijną dotacją. ARIMR wyjaśnia zasady