Rolnik ryczałtowy a kasa fiskalna: Kiedy musi z niej korzystać?
Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług w art. 111 stanowi, że podatnicy, którzy dokonują sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Od tej zasady obowiązują jednak zwolnienia. Czy może z nich skorzystać rolnik ryczałtowy? A może kasa fiskalna jest w jego przypadku obowiązkowa?
Kim jest rolnik ryczałtowy?
Rolnik ryczałtowy to osoba, która prowadzi gospodarstwo rolne i jest dostawcą produktów rolnych wytworzonych w ramach prowadzonej działalności oraz świadczy usługi o charakterze rolniczym. Korzysta on przy tym ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług: „Zwalnia się od podatku dostawę produktów rolnych dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego”.
Nie jest on zobowiązany do wystawiania faktur lub rachunków dokumentujących sprzedaż (jak stanowi Ordynacja podatkowa: „Obowiązek wystawienia rachunku […] nie dotyczy rolników sprzedających produkty roślinne i zwierzęce pochodzące z własnej uprawy, hodowli lub chowu, nieprzerobione lub nieprzetworzone sposobem przemysłowym, chyba że sprzedaż jest dokonywana w ich odrębnych, stałych miejscach sprzedaży poza obrębem uprawy, hodowli lub chowu, z wyjątkiem sprzedaży na targowiskach […]”), rejestracji w urzędzie skarbowym, przesyłania plików JPK_VAT czy w pewnych przypadkach także do rejestracji sprzedaży przy pomocy kasy fiskalnej.
Ustawa o podatku od towarów fizycznych nakłada na niego w art. 116 obowiązek przechowywania oryginałów faktur VAT RR przez pięć lat, licząc od końca roku, w którym wystawiono fakturę. Podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, który nabywa produkty rolne od rolnika ryczałtowego, wystawia fakturę RR w dwóch egzemplarzach, a oryginał przekazywany jest właśnie dostawcy.
Czytaj też: Jak złożyć wniosek o emeryturę z KRUS? Masz trzy opcje do wyboru
Zwolnienie z kasy fiskalnej dla rolnika ryczałtowego: Czy jest możliwe?
Jak wspomniano powyżej, rolnik ryczałtowy nie musi rejestrować sprzedaży na kasie fiskalnej, ponieważ może skorzystać ze zwolnienia z tego obowiązku.
Jak stanowi rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 listopada 2023 roku w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, ze zwolnienia z prowadzenia ewidencji w danym roku podatkowym (nie dłużej jednak niż do 31 grudnia 2024 roku) mogą między innymi skorzystać podatnicy, w przypadku których wartość sprzedaży dokonanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym 20 tys. zł. Jeśli podatnicy rozpoczęli dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych i rolników ryczałtowych w poprzednim roku podatkowym, to wartość sprzedaży na ich rzecz nie może przekroczyć kwoty 20 tys. zł w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym.
Ponadto z kasy rejestrującej nie muszą korzystać podatnicy, którzy po 31 grudnia 2023 roku rozpoczęli dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywany przez podatnika udział procentowy sprzedaży będzie wyższy niż 80 proc. za okres pierwszych sześciu miesięcy tej działalności lub za okres do końca roku, gdy okres wykonywania czynności jest krótszy niż sześć miesięcy.
Natomiast jak wskazuje przywołane rozporządzenie, zwalnia się z obowiązku prowadzenia ewidencji w danym roku podatkowym (nie dłużej niż do 31 grudnia 2024 roku) czynności, które wymienione są w załączniku do rozporządzenia. W punkcie 46 załącznika znajduje się dostawa produktów rolnych i świadczenie usług rolniczych przez rolników ryczałtowych korzystających ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Co istotne, chodzi tutaj wyłącznie o sprzedaż produktów rolnych, czyli takich, które pochodzą z własnych upraw.
Czytaj też: Kary za obornik i nawozy azotowe mocno w górę. Ile zapłacą rolnicy?
Kiedy kasa fiskalna jest obowiązkowa dla rolnika ryczałtowego?
Rejestrowanie sprzedaży na kasie fiskalnej obowiązkowe jest w każdym przypadku, w którym nie można skorzystać ze zwolnienia.
Na przykład kasę rejestrującą musi posiadać rolnik ryczałtowy, który przekroczył kwotę 20 tys. zł w poprzednim roku podatkowym, sprzedając swoje produkty i usługi osobom fizycznym nieprowadzącym własnej działalności.
Ponadto kasa fiskalna jest obowiązkowa, jeśli rolnik nabywa produkty rolne od innego rolnika ryczałtowego i w kolejnym kroku zbywa je osobom fizycznym. Produkty te nie pochodzą bowiem z własnej uprawy. Sprzedaż musi przekroczyć w poprzednim roku 20 tys. zł.
